رادیو ایران در یک نگاه

رادیو ایران در یک نگاه :

عالیت رادیو  ایران با افتتاح نخستین فرستنده‌های بی‌سیم در تهران آغاز شد نخستین فرستنده بی‌سیم موج بلند تهران با قدرت 20 كیلووات و طول دكل 120 متر ، در ساعت 3 بعدازظهر روز ششم اردیبهشت ماه سال 1305 شروع به كار كرد . یك سال پیش از تأسیس این فرستنده ، « مدرسه بیسیم قشون كل » در وزارت جنگ ، برای تعلیم نیروی انسانی مورد نیاز و تجهیز ایستگاه گشوده شده بود . با گسترش فعالیت‌ها و فراهم آمدن مقدمات ایجاد فرستنده‌های موج كوتاه ، گروهی از كاركنان این ایستگاه بی‌سیم نیز برای آموزش‌های تخصصی به فرانسه رفتند و از نزدیك با قدرت و ویژگی‌های رادیو آشنا شدند . وجود این زمینه‌ها و نیز رادیوهایی كه از كشورهای دیگر برنامه‌هایی به زبان فارسی پخش می‌كردند باعث شد اندیشه‌ی ایجاد رادیو در ایران به تدریح قوت گیرد.
به دنبال تصویب اساسنامه‌ی سازمان پرورش افكار در پانزدهم دی ماه 1317 شمسی ، كمیسیون‌ رادیو در بهمن ماه 1317 ساخت دو دستگاه فرستنده موج كوتاه به قدرت 2 و 20 كیلو وات را به كمپانی «استاندارد » انگلستان واگذار كرد . همزمان با سفارش خرید دو دستگاه فرستنده موج كوتاه ، وزارت پست و تلگراف دستور داد تا ساختمان مخصوصی برای استودیوی رادیو تهران كه ضمناًٌ مركز مخابرات تلگرافی و تلفنی بی‌سیم نیز باشد در مركز پایتخت ساخته شود. كار نصب و راه‌اندازی فرستنده در اواخر سال 1318 صورت گرفت .
 پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده سازی یك استودیوی موقت در عمارت بی‌سیم ، سرانجام رادیو تهران در چهارم اردیبهشت ماه 1319 افتتاح شد.اداره رادیو تا 1322 به عهده وزارت پست و تلگراف و تلفن بود. در پانزدهم تیرماه همان سال هیئت وزیران در تصویب نامه ای سازمان جامعی به نام اداره انتشارات و تبلیغات برای اداره رادیو به وجود آورد و مقرر گردید که این سازمان زیر نظر نخست وزیری به کار رادیو و توسعه آن بپردازد. در آغاز كار ، از اخبار و گزارش و مطالب جدی در رادیو خبری نبود ، در این دوران بیشتر موسیقی و گاه ترانه پخش می‌شد و گهگاهی نیز چند نكته ادبی یا انتقادی از رادیو به گوش می‌رسید . رادیو در ابتدا به عنوان ابزاری كه موسیقی پخش می‌كند ، در ذهن جامعه‌ِی ایرانی شكل گرفت .
 نگاهی به فهرست برنامه‌های رادیو در آغاز كار آن نشان می‌دهد كه موسیقی بخش عمده‌ای از كنداكتور رادیو را به خود اختصاص می‌داد و اخبار و گفتار در اولویت‌های بعدی جای داشتند . گفتارها شامل تاریخ و جغرافیای ایران ، كشاروزی ، خانه‌داری ، مسائل بهداشتی و مانند آنها بود. یكی از معروف‌ترین برنامه‌های رادیودر آن سال‌ها « افسانه‌های هزار و یك شب » بود . برنامه‌هایی از این دست با استقبال زیادی روبرو می‌شد و بعدها با ورود هنرمندان نخبه‌ای به رادیو ، پای این رسانه بیش از پیش به خانه‌های مردم باز شد ، به‌طوری كه گاه در هنگام اجرای برنامه‌های پرطرفدار ، خیابان‌های تهران خلوت می‌شد . یكی از این برنامه‌های معروف رادیو در این دوران برنامه « صبح جمعه با شما » بود كه تا به امروز نیز ادامه دارد . در آن زمان این برنامه به صورت اجرای نمایش‌های آزاد و ترانه‌های كمدی در خود رادیو اجرا می‌شد .
در سال 1336 با راه‌اندازی ایستگاه 100 كیلوواتی ، رادیوی ملی ایران با عنوان « رادیو سراسری ایران » شروع به‌كار كرد و فرستنده ‌قدیمی مأمور پخش برنامه‌های جداگانه‌ای شد كه « رادیو تهران » نام گرفت . رادیو در بعد از انقلاب و به‌ویژه روزهای سخت و پرالتهاب هجوم عراق به ایران ، نقش مهم و كلیدی در ایجاد آرامش ، اطلاع‌رسانی سریع و حفظ اتحاد ملی ایفا كرد . مردم ، مهم‌ترین خبرها را پیش از هر رسانه‌ای دیگر از رادیو می‌شنیدند ، با آژیر آن به پناهگاه‌ها می‌رفتند و با اخبار اعلام پیروزی در جنگ ، شاد می‌شدند . روند توسعه‌ی رادیو بعد از پایان جنگ تحمیلی شتاب مضاعفی گرفت . تأسیس شبكه‌های گوناگون ملی با رویكردهای طبقه‌بندی شده‌ی اجتماعی ، ایجاد شبكه‌های تخصصی و تقویت و گسترش شبكه‌های استانی از سیاست‌های كلان رادیو در این سال‌ها بوده‌است كه با جدیت تا به امروز دنبال می‌شود. ..
آغاز به کار رادیو در ایران همزمان با جنگ دوم جهانی و درگیر شدن همه کشورها در آن بود. در چهارم اردیبهشت ماه سال 1319 امواج رادیو در فضای تهران پخش شد و بعد از آن مردم روزها و شب ها را با این وسیله جادویی که صداهای آشنا را به یاد می آورد و مردم سراسر جهان را با یکدیگر مرتبط می ساخت، سر می کردند.
اداره رادیو تا 1322 به عهده وزارت پست و تلگراف بود. در پانزدهم تیرماه همان سال هیئت وزیران، سازمان جامعی را به نام اداره انتشارات و تبلیغات برای اداره رادیو بوجود آورد و مقرر گردید که این سازمان زیرنظر نخست وزیری به کار رادیو و توسعه آن بپردازد. مدت زمان پخش برنامه در آن تاریخ 5 ساعت در شبانه روز بود. از تیرماه 1339 برنامه ها بصورت 24 ساعته پخش شد که تاکنون ادامه دارد.
همچنین از این سال رادیو دو با 3 ساعت پخش روزانه به عنوان یکی از کانال های شبکه سراسری آغاز بکار نمود که در پایان سال 1376 با تغییر تشکیلات صدا از شبکه سراسری مجزا شد.
ماموریت این شبکه بررسی طرح های رادیویی از نشر قالب، محتوا، تولید و پخش برنامه های رادیویی با گرایش های مختلف در چارچوب اصول و خط مشی برنامه ها و سیاست های مصوب سازمان و دستور العمل های شورای سیاست گذاری می باشد.
ساعات پخش برنامه و نام آنها بصورت پیش بینی در جدولی بنام کنداکتور تنظیم می گردد و برنامه ها طبق ساعات مقرر پخش می گردند مگر آنکه مناسبتی خاص باعث شود که برنامه ویژه تهیه و بصورت جایگزین پخش شود.
در سال 1384 این شبکه با نام رادیو ایران سازماندهی مجدد شد و گروه ها طبق موضوع تقسیم و نامگذاری شدند، علاوه بر گروه های برنامه ساز بخش هایی دیگری نیز در شبکه فعال می باشند که از جمله آنها مدیریت پخش و پشتیبانی تولید و مدیریت نظارت و ارزشیابی برنامه می باشند که به وظایف آنها بطور مختصر اشاره می شود.

مدیریت پخش و پشتیبانی تولید:
تخصیص عوامل و امکانات تولیدی به برنامه سازان، برنامه ریزی جهت پخش برنامه و اجرای جدول پخش، حفظ استاندارد کمی و کیفی در برنامه های تولیدی.

مدیریت نظارت و ارزشیابی برنامه:
بازشنوایی و نظارت کلیه برنامه های تولیدی و تایید جهت پخش از نظر محتوا طبق سیاست های سازمان، و ارزشیابی برنامه های زنده جهت بازخورد به عوامل تولیدی و مدیران و تصمیم گیران شبکه در راستای بهبود برنامه ها.

گروه های برنامه ساز:
گروه ایران و فرهنگ: با محوریت موضوعی فرهنگ و ادب و هنر ایران
گروه ایران و دانش و اقتصاد: با محوریت موضوعی دانش و اقتصاد
گروه ایران و جامعه: با موضوعیت جامعه، هنجارهای اجتماعی ، مسئله شهروندی، شهرنشینی ، مسایل روستاهای ایران ، کشاورزی، رشد صنایع،
گروه ایران و اندیشه:  با محوریت دین و مسایل اندیشه ای در حوزه های دین ، اخلاق و فلسفه
گروه ایران و خانواده: با محوریت خانواده و تعالیم و نقش مهم خانواده در جامعه ایران.
گروه ایران و سیاست:  با موضوعیت مسایل مهم سیاسی ایران و جهان
گروه ایران و حماسه: با محوریت موضوعات دفاع مقدس طی هشت سال جنگ تحمیلی،

منبع